In Kasteel het Nijenhuis bij Heino is van 9 juni t/m 2 september 2012 ?Gregor Cürten ? Tekens in de tijd? te zien. Cürten, woonachtig en werkend in Berlijn, presenteert in totaal zo?n vijftig schilderijen en tekeningen, voornamelijk portretten, gebaseerd op bestaande beelden. In de tentoonstelling combineert hij zijn werk met stukken uit de Fundatie-collectie van ondermeer Edgar Degas, Hendrik Chabot en Paul Citroen.
De moderne tijd is een tijd van beelden. Nooit eerder was de beeldcultuur zo sterk en zo alom aanwezig als juist nu. Maar hoe betrouwbaar zijn beelden eigenlijk? En wat gebeurt er als je beelden isoleert, ze herhaalt en opnieuw presenteert? Hoe kijk je naar een beeld dat uit zijn oorspronkelijke (kunst)historische context is gehaald? Die vragen staan centraal in de tentoonstelling ?Gregor Cürten – Tekens in de tijd?.
De figuren in het werk van Gregor Cürten (1947) lijken op het eerste gezicht vrij willekeurig gekozen. Sommigen kijken ons aan, anderen kijken juist weg of zijn zelfs maar half afgebeeld, abrupt afgesneden door de begrenzing van doek of papier. Met zijn tekeningen en schilderijen gaat Cürten veelal uit van bestaande beelden: oude foto?s, plaatjes uit tijdschriften of digitale afbeeldingen van internet. De titels van de werken zijn vaak niet meer dan een naam of plaats met een jaartal erbij. Tussen de portretten zitten bekende personen als Henri Cartier-Bresson, Hannie Schaft en Anton Heyboer, maar ook niet geïdentificeerde personen, die slechts met initialen zijn aangeduid of helemaal anoniem blijven.
Cürten is gefascineerd door de intrinsieke spanning tussen herinnering en vergankelijkheid en de waarde die daarbij aan het beeld wordt toegekend. Met beelden probeert de mens de werkelijkheid te fixeren en te ordenen. Beelden worden gebruikt als documentatie en als aandenken van personen en gebeurtenissen, om de geschiedenis vast te leggen. Toch is elk beeld per definitie een onvolledige samenvatting van de werkelijkheid, die na verloop van tijd steeds onvollediger wordt. Doordat het beeld op die manier losraakt van zijn oorsprong, ontstaat er echter ruimte voor nieuwe betekenissen. In die zin ziet Cürten zichzelf niet zozeer als een schepper van beelden, maar als een bemiddelaar en katalysator, als iemand die beelden doorgeeft. Niet de voorstelling zelf maar het haast alchemistische proces van kijken, interpreteren en reproduceren is waar het hem om gaat.
Voor de tentoonstelling ?Tekens in de tijd? werd Gregor Cürten uitgenodigd om zijn schilderijen en tekeningen te combineren met kunstwerken uit de collectie van Museum de Fundatie. Naast een portret van Heinz Aron door Paul Citroen hangt zodoende Cürtens portret van Heiner M. Een ander portret van Citroen, twee halffiguren van een stel opgedirkte dames, is gecombineerd met een schilderij van Cürten dat ook twee halffiguren laat zien, maar dan niet de bovenste maar de onderste helft. Een minder voor de hand liggende, maar daardoor juist intrigerende combinatie is die van een verlaten winterlandschap met doorploegde akkers van Hendrik Chabot en een schilderij door Cürten van een man die naast een auto staat, waarin een jongere man achter het stuur zit.
Wat voor Cürtens eigen werk geldt, geldt net zo goed voor de inmiddels door de kunstgeschiedenis geannexeerde werken in Museum de Fundatie: tussen het oorspronkelijke beeld dat de kunstenaar zag en het beeld zoals de kijker van vandaag dat ervaart is nauwelijks nog een verbinding te leggen. Het destijds objectieve gegeven is vrijwel volledig subjectief geworden. Door verschillende beelden rechtstreeks op elkaar te betrekken, door ze als paren te presenteren, zet de kunstenaar de kijker aan om in plaats van op zoek te gaan naar de oorspronkelijke betekenis, zoals dat normaal gesproken van een museumbezoeker wordt verwacht, deze juist los te laten en de subjectiviteit van het beeld te accepteren en nieuwe betekenissen aan het beeld toe te voegen.
Gregor Cürten werd in 1947 geboren in het Duitse Hückeswagen, in de deelstaat Nordrhein-Westfalen. Tussen 1969 en 1972 studeerde hij aan de Kunstakademie Düsseldorf, waar Joseph Beuys een van zijn docenten was. Sindsdien nam hij deel aan tientallen groeps- en solotentoonstellingen. Als ?artist in residence? en gastdocent verbleef hij verschillende keren in de Verenigde Staten en Canada. Cürten woont en werkt in Berlijn.
In Galerie Helga Hofman in Alphen aan de Rijn is van 10 juni tot en met 14 juli eveneens werk te zien van Gregor Cürten. Informatie: www.galeriehelgahofman.nl