Het aantal expats in Nederland groeit. Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek wonen en werken inmiddels meer dan 1,1 miljoen buitenlanders in Nederland. Kennismigranten van buiten de EU blijven de laatste jaren langer dan voorheen.
Een deel van deze groep valt onder de zogenoemde expat-regeling, waardoor buitenlandse werknemers met specifieke deskundigheid vijf jaar lang over 30 procent van hun inkomen geen belasting betalen. In 2027 wordt dit tarief iets verlaagd naar 27 procent. Deze regeling is al oud, ontstond kort na de Tweede Wereldoorlog, toen tijdens de wederopbouw internationale kenniswerkers hard nodig waren.
Veel expats ervaren dat vrijheid en welvaart niet vanzelf leiden tot verbondenheid.
Uit onderzoek blijkt dat 62 procent zich eenzaam voelt. Die eenzaamheid uit zich ook in psychologische klachten, zoals bij Sorin Lazar, Roemeen van geboorte, journalist van beroep, docent in hart en nieren. “Expats leven vaak in verschillende werelden,” zegt hij. “Ze werken, eten, slapen en verdwijnen. Vrijheid klinkt mooi, maar voelt eenzaam.”
Van Roemenië naar Nederland
Lazar verliet zijn geboorteland uit frustratie over wat hij noemt de “academische verstikking” en het gebrek aan vooruitgang. “Ik paste niet meer bij de sociale omgeving,” zegt hij. Na enkele jaren in Frankrijk besloot hij naar Nederland te komen.
De afwijzingen hakten erin. “Enkele dagen na mijn sollicitaties kreeg ik steeds hetzelfde bericht: ‘U bent niet geselecteerd voor de volgende stap in het proces.’ Geen reden, geen uitleg, helemaal niets.”
“Mensen keken me vaak aan alsof ik een bank ging overvallen”, vertelt hij. Daarom besloot Lazar zijn nationaliteit te verzwijgen. Voortaan zei hij dat hij uit Frankrijk kwam.
In januari kwam er eindelijk een sprankje licht. Een kleine school in een oude kerk in Deventer, het Praktijkgericht Voortgezet Onderwijs (PVO), bood hem een baan aan als docent Frans. “Zonder me ooit persoonlijk te hebben ontmoet, namen ze me na een online sollicitatie aan,” zegt hij glimlachend. “Hun openheid voelde zeldzaam.” Sinds februari woont hij in Deventer.
Woning
Een woning vinden bleek echter een grotere uitdaging. Lazar belandde tijdelijk in een opvang in Deventer tussen mensen met psychische problemen. “Op een dag stond er iemand voor me met twee messen,” vertelt hij. “Toen dacht ik: ik heb mijn land verlaten om vrij te zijn, maar ik leef hier gevangen in andermans waanzin.” Sindsdien heeft hij een eigen woning in de wijk Vijfhoek. Naast zijn werk op school is hij actief als scheidsrechter bij de KNVB, iets wat hem veel plezier geeft. “Op het veld ben ik gewoon een mens. Niemand vraagt naar mijn nationaliteit, dat is mijn therapie.”
‘Chacun pour soi et Dieu pour tous’
Toch blijft de afstand tot de samenleving voelbaar. “Nederlanders zijn beleefd, maar afstandelijk. Iedereen leeft in zijn eigen wereld,” zegt hij. “In mijn land kende je al je buren. Hier weet ik niet eens hun namen.” Hij citeert een Franse uitdrukking die volgens hem het Nederlandse leven typeert: “Chacun pour soi et Dieu pour tous”, ieder voor zich en God voor ons allen.
Integratie is samen eten
Ondanks de tegenslagen blijft Lazar optimistisch. Zijn contract bij de school loopt binnenkort af, maar hij werkt aan een nieuw plan: een foodtrailer met gerechten uit de Balkan. “Integratie is niet alleen taal of papieren,” zegt hij. “Integratie is samen aan tafel zitten. Eten verbindt mensen. Dat wil ik laten zien.” Hij denkt elke dag aan zijn zieke moeder in Roemenië, en zijn broer, die ook met zijn gezondheid worstelt. “Mijn lichaam is hier, maar mijn hoofd is daar,” zegt hij zacht.
Volgens recente cijfers van het CBS groeit het aantal internationale kenniswerkers vooral in steden als Amsterdam, Eindhoven en Utrecht. Alleen al in Amsterdam wonen inmiddels ruim 100.000 expats, vier keer zoveel als tien jaar geleden. Maar waar de samenleving vooral praat over belastingvoordelen en woningdruk, wijst Lazar op iets anders: menselijkheid. “Als ik morgen op de markt sta met mijn kleine kar, omringd door de geur van knoflook, vlees en kruiden, en iemand vraagt: ‘Waar kom jij vandaan?’, dan zal ik eindelijk kunnen zeggen: ‘Ik kom uit Roemenië.’
Tip Salland1:
Stuur een e-mail naar redactie@salland1.nl