Zo’n driekwart van de zittende raadsleden in Overijssel stelt zich herkiesbaar bij de komende gemeenteraadsverkiezingen. Best opvallend, omdat door corona het werk er zeker niet leuker op werd. En een deel van de raadsleden heeft te maken met bedreigingen. Dat blijkt uit onderzoek van de NOS en de Vereniging voor Raadsleden.
Opvallend: vijftien procent van de Overijsselse raadsleden die meedoet aan het onderzoek geeft aan de afgelopen raadsperiode te zijn bedreigd. Vaak zijn dit digitale bedreigingen, bijvoorbeeld via social media, maar af en toe gaat het een stuk verder.
Intimiderende personen
Zo werd Fons Maathuis van Burgerbelangen Dinkelland op straat benaderd door twee ‘zeer intimiderende personen’. Hij geeft niet aan wat de aanleiding voor de bedreiging was maar de boodschap was duidelijk: “Als je dit nog een keer doet, gebeurt er wat.”
50Plus-raadslid Gijs Schuurman uit Hardenberg geeft aan telefonisch te zijn bedreigd en Aletta Makken van GroenLinks uit de gemeenteraad van Steenwijkerland meldt in de enquête door meerdere inwoners van de gemeente te zijn bedreigd. Maar ook vanuit de Marokkaanse gemeenschap, buiten de gemeente Steenwijkerland.
Geen invloed
Alle raadsleden die zijn bedreigd geven overigens aan dat dit geen invloed heeft gehad op hun raadswerk.
Alle ruim achtduizend raadsleden in Nederland kregen een mail met het verzoek een vragenlijst over hun werk in te vullen. Van hen reageerden 1626 raadsleden, onder wie ruim honderd in Overijssel.
Gevolgen van corona
Los van bedreigingen, want dat overkomt niet iedereen, is het raadswerk er de laatste twee jaar in ieder geval niet leuker op geworden, wordt duidelijk uit het onderzoek. Oorzaak: het digitale vergaderen sinds de uitbraak van corona. Op een enkele uitzondering na zijn alle raadsleden het daar wel over eens.
“Gevoel van afstand en minder betrokkenheid”, geeft Lokaal Dinkelland-raadslid Anita ten Dam aan. “Digitale raadsvergaderingen zijn minder efficiënt”, meldt een ander raadslid dat anoniem heeft meegedaan aan het onderzoek. Ook maken de schermen het voeren van een goede discussie veel moeilijker. “Ik heb het fysiek vergaderen erg gemist. Digitaal brengt niet een echte discussie op gang”, vindt Rita Ekkelenkamp van de VVD in Wierden.
Gemis
Maar corona heeft ook op andere manieren invloed op het raadswerk. Deelnemers aan het onderzoek geven aan het contact met inwoners te missen. Maar ook locatiebezoeken aan bijvoorbeeld bedrijven zijn een stuk moeilijker geworden.
Als raadsleden de vraag krijgen wat ze graag veranderd zouden hebben aan het raadswerk, geeft een groot deel aan dat er wel een hogere vergoeding tegenover mag staan. Want raadswerk kost nou eenmaal tijd. Slechts één raadslid geeft aan maar nul tot vijf uur per week kwijt te zijn aan raadswerk. Alle anderen zitten daar, vaak ruim, boven.
Aandacht lokale media
Behalve een wat hogere vergoeding is er trouwens nog wel meer te wensen. Meer ondersteuning en scholing voor raadsleden. En de lokale media mogen wel wat meer aandacht hebben voor wat er gebeurt in de raadszaal.
“Het is zwaar en doorgaans ondankbaar werk en toch vind ik het fantastisch”, verzucht Margarita Jeliazkova van D66 in Enschede in het deel van het onderzoek waar ze nog een persoonlijke noot mag toevoegen.
De gemeenteraadsverkiezingen worden op woensdag 16 maart gehouden in 334 gemeenten, waaronder dus ook de 25 gemeenten in Overijssel. De kandidatenlijsten moeten op 31 januari worden ingediend.
Terug in de raad of niet?
Van de 102 Overijsselse deelnemers aan het onderzoek, keren 24 raadsleden zeker niet terug na de verkiezingen. Dat is iets minder dan een kwart, maar dat kan meer worden want een aantal geeft aan nog te twijfelen. Werkdruk speelt een grote rol bij het besluit van raadsleden om te stoppen.
Een vrouwelijk CDA-raadslid die aan het eind van deze periode stopt, is één van de weinigen die juist aangeeft dat werkdruk geen enkele rol heeft gespeeld. In de enquête geeft ze aan dat ze, naast haar parttime baan, wekelijks 31 tot 35 uur met raadswerk bezig is. “Als je er geen tijd voor hebt, begin er dan niet aan. Raadswerk kost voorbereidingstijd. Daar moet je tijd voor maken”, vindt ze.
Hoge werkdruk, irritaties door corona en voor een behoorlijk aantal ook nog eens bedreigingen. Dat raadswerk is helemaal niks, zou je denken. Dat valt mee in Overijssel blijkt uit het onderzoek. De meeste raadsleden geven aan op zijn minst redelijk tevreden te zijn met wat ze de afgelopen jaren hebben bereikt.
Geen tegenvaller
Vier jaar gemeenteraad is de meeste respondenten ook niet tegengevallen. De meeste raadsleden die meededen aan het onderzoek geven aan dat het werk ‘geheel naar verwachting’ was. Er zijn zelfs meer raadsleden die vonden dat het meeviel dan raadsleden die invulden dat het tegenviel.
