Op 26 november 2021 bezoekt een delegatie Basjkieren ons land, precies 208 jaar nadat hun voorvaders meehielpen Napoleons overheersing te breken. Zij brengen met traditionele dans en muziek een ode aan het ruiterbeeld van de Basjkier in Veessen. Ook wordt een “luisterbankje” onthuld. Eerder deze week kwam het monument in Wijhe met het beeld van Alexander von Beckendorff gereed, dat de locatie van het toenmalige kampement van het Russische 1e Regiment Basjkieren markeert.
Achtergrond
In 1810 lijfde Napoleon Nederland bij het Franse Keizerrijk in. In november-december 1813 wist de Baltisch-Russische generaal Alexander graaf von Benckendorff (1781-1844) met een gewaagde veldtocht het tij te keren. Zijn ruiters van het Russische 1e Regiment Basjkieren – onverschrokken boogschutters – waren bij de eerste geallieerden, die wisten door te stoten naar Amsterdam en Den Haag.
Nieuw monument in Wijhe
Het monument in Wijhe markeert de plek waar in november 1813 de Basjkieren hun kampement opsloegen. Zij waren geoefende pontonniers en bij Veessen hebben zij een schipbrug over de IJssel gelegd. Zes weken was dit bivak hun uitvalsbasis en daarna doorvoercentrum, tot eind januari 1814 de schipbrug onbruikbaar werd.
Alexander von Benckendorff
In opdracht van Tsaar Alexander I heeft Benckendorff met zijn doortastende actie een essentiële bijdrage geleverd aan de vorming van onze huidige monarchie. Alexander Taratynov vervaardigde een artistieke impressie van hem. De ruimtelijke structuur rond het beeld verwijst naar een officierstent in het kampement van de Basjkieren. Vanwege Corona, is de geplande feestelijke onthulling naar later verschoven.
Ruiterbeeld in Veessen
Begin 2018 werd reeds een levensgroot beeld van een Basjkierse ruiter in Veessen onthuld, ook van de hand van Alexander Taratynov. Het is een schenking van Basjkortostan, een autonome republiek binnen de Russische Federatie met ruim vier miljoen inwoners. Het ligt aan de voet van de Oeral, zo’n vierduizend kilometer verwijderd. Uiteindelijk bereikten de Basjkieren Parijs, ondanks dat hun regiment door veldslagen sterk gedecimeerd was. De Fransen noemden deze boogschutters “de Cupido’s van het Noorden”; dat werd hun geuzennaam en is de titel van het beeld.
Luisterbankje
Erica Hottinga van Visit Heerde heeft het idee gelanceerd bankjes te plaatsen, waarbij je via een QR-code met je mobiele telefoon naar een lokaal verhaal kan luisteren. De houten bankjes zijn vervaardigd door vrijwilligers van Vrieze’s erfgoed. Het luisterbankje bij het ruiterbeeld is gesponsord door Museum Geelvinck, de drijvende kracht achter de Basjkierenmonumenten in Veessen en Wijhe.
Webinar ‘November-december 1813’
Samen met het Ministerie van Cultuur van Basjkortostan en de Historische Vereniging Wijhe heeft Museum Geelvinck afgelopen week een internationaal wetenschappelijk webinar over de Basjkieren, Benckendorff en de gebeurtenissen in de laatste twee
maanden van 1813 gerealiseerd. De resultaten van dit historisch onderzoek worden binnenkort gepubliceerd op een nieuwe website: www.bashkirs.nl