Iemand anders dan wij
In de jaren zeventig waren we vooral in de kleinere dorpen van Overijssel niet bepaald gewend aan ‘andere mensen’. Henri Brookson, een zwarte man van het overzeese Sint-Maarten, werd in die tijd leerkracht op de lagere school Esmoreit in Luttenberg. Toen de kat een keer uit de boom gekeken was, werd Brookson door de lokale gemeenschap omarmd. Brookson is weer terug naar Sint Maarten en vierde daar in januari zijn 75ste verjaardag.
Destijds was ‘iemand anders dan wij’ opzienbarend. In de huidige gepolariseerde samenleving leidt dat wederom geregeld tot problemen. ‘Iemand anders dan wij’. Rondom dat thema heeft Harrie Kiekebosch een podcastserie gemaakt met Henri Brookson, zijn vrouw Agnes en een aantal mensen die Henri in zijn carrière hebben meegemaakt en van nabij kennen.
Aflevering 1 – Henri Luttenberg
HBO of Universiteit hebben ze niet op Sint-Maarten, dus moest de jonge Henri Brookson van het eiland af om verder te studeren. Om leerkracht aan de langere school te worden ging hij voor de studie naar de kweekschool in Steenwijkerwold. En daarna – voor zijn eerste baan – kwam hij in het Raalter kerkdorpje Luttenberg terecht. Daar waren ze bepaald niet gewend aan iemand van kleur. Om de ban te breken toog Henri op zondagmiddag naar Kökkie, de vermaarde kroeg waar veel vrijgezelle boeren het weekend doorkwamen. Er viel een diepe stilte aan de anders zo rumoerige stamtafel. Zelfs de schuine moppen van de kroegbaas gingen er ineens niet meer in. Totdat Brookson de ban brak met een mop over hemzelf. Waarom hij niet met de brommer was… (luister de podcast voor de clou) Toen hij eenmaal ‘een van ons’ was, was er geen houden meer aan: Brookson werd een vooraanstaande Luttenberger, iemand die met tomeloze energie heel veel voor het dorp heeft betekend.
Aflevering 2 – Henri en Agnes
Tijdens de opleiding voor onderwijzer in Steenwijkerwold ontmoette Henri de liefde van zijn leven: Agnes. Dat was nog wel een heel gedoe, dat Agnes als achtste uit een gezin van tien ineens thuiskwam met die bijna twee meter grote Henri Brookson uit Sint-Maarten. Het kostte even wat aanpassingstijd – van de kant van haar ouders – maar daarna is het allemaal dikke mik geworden!
Nu wonen ze alweer jaren op Sint-Maarten. Ken je die fameuze landingsbaan daar? Agnes en Henri Brookson kijken er vanuit hun woning op uit. Ze zien de verschillende culturen bijna letterlijk komen en gaan. En ze zien dat dat op St. Maarten allemaal goed samenleeft. Van nieuwkomers wordt niet verwacht dat ze integreren, het is geen smeltkroes, maar iedereen leeft goed samen. Zo is Henri op Sint-Maarten geregeld de enige man van kleur op een feestje van Nederlanders op het eiland…
Aflevering 3 – Henri en de politiek
Een actief man als Henri Brookson komt vroeg of laat ook op het pad van de politiek. Een carriere bij een partij kwam nooit echt van de grond. Dat had vooral te maken met – aldus Henri – dat hij probeerde écht iets te bereiken voor de samenleving, in dit geval voor het eiland Sint-Maarten. Hij bekommerde zich weinig of hij over vier jaar weer herkozen zou worden en hij vond het ook minder belangrijk of goede plannen uit zijn of andermans koker kwamen. Als het maar goede plannen waren. Dat maakte hem minder geschikt als politicus, maar meer geschikt als bestuurder. Zo werd hij gevraagd als plaatsvervangend gezaghebber en plaatsvervangend Gevolmachtigde Minister van Sint-Maarten. Dat ging hem duidelijk beter af, of eigenlijk: in die functie had Sint-Maarten overduidelijk meer aan hem. Ook omdat Brookson, net als in Luttenberg, iedereen steeds voor zich wist te winnen.
Aflevering 4 – Mariëtte Schrijvers
Mariëtte Schrijvers was op Sint-Maarten onderdeel van ’team Brookson’. Ze gaf les op de school waar Henri directeur was. Als ze de verhalen van het actieve verenigingsleven van Luttenberg hoort, is ze op geen enkele manier verbaast. “Precies op die manier kreeg Henri hier op school ook van alles en nog wat voor elkaar.”
Soms heeft ze wel getwijfeld of de schoolbaan niet te veel tijd in beslag nam. “Maar het is het allemaal waard geweest. Bijvoorbeeld die huisbezoeken, bij mensen uit armere milieus. Om de kinderen goed te begeleiden was het zo goed te zien uit welk milieu ze kwamen. Voor Henri moest ieder kind de kans krijgen mee te doen. Desnoods werd er geld ingezameld. Duo Höllenboer kam zelfs een keer over voor een benefitconcert. Iedereen zong mee: ‘busje komt zo’.”
Aflevering 5 – Ria Uiterloo
EGO staat voor ervaringsgericht onderwijs. Henri Brookson importeerde dat naar Sint-Maarten. Omdat bij die stijl van onderwijs ieder kind een goede kans heeft op zijn of haar eigen eindniveau terecht te komen en minder kans heeft uit te vallen. “Typisch Henri”, zegt Ria Uiterloo, “om juist EGO naar Sint-Maarten te halen. Hij is een soort van filantroop die vooral voor kansarmere mensen klaar staat. Hij helpt ze niet met een zak geld, maar met een oplossing waarbij de kansarme persoon zélf ook de handen uit de mouwen moet steken. Je geeft iemand geen vis, maar een hengel.”
Uiterloo runt een aantal stichtingen als nalatenschap voor Henri.
Aflevering 6 – Dennis Richardson
Dennis Richardson vroeg Henri Brookson tot twee keer toe zijn rechterhand te zijn. Een keer als zijn plaatsvervanger toen Richardson de gezaghebber (zeg maar burgemeester) van Sint-Maarten was, en ook toen hij Gevolmachtigde Minister van Sint-Maarten werd in Den Haag.
Richardson roemt Henri om zijn tomeloze inzet voor Sint-Maarten. Hoe hij ouders betrok bij de school, dat waren ze in die wijk van het eiland helemaal niet gewend. Dat leidde naar gelijkheid, heel goed voor kinderen die anders die kans nooit gekregen hadden. Richardson wil ook Brooksons tomeloze inzet voor de wederopbouw van het eiland benoemd hebben. “Ook hier wist hij altijd iets te regelen voor degene die wat extra steun en aandacht nodig had, zoals voor de mensen die in niet al te goede buurten woonden, maar waar hurricane Louis er een krottenwijk van gemaakt had. Én! Henri heeft met zijn onderwijs-verbeteringen er zeker voor gezorgd dat een hele generatie kinderen de kans heeft gekregen zich verder te ontplooien.”
