Soms ben je ergens ineens helemaal op uitgekeken, dat overkomt iedereen zo nu en dan. Geen paniek, grote schoonmaak, tijd voor iets nieuws. Nou, zo ging het in Raalte ook. De gemeenteraad die vier jaar geleden gekozen werd, was opeens helemaal klaar met de inrichting van de lokale democratie. Die was hopeloos ouderwets, om niet te zeggen achterhaald. Ja heus, je kunt het je nu bijna niet meer voorstellen, maar tot dat moment sloten de partijen die samen het college zouden vormen een zogenaamd college-akkoord. Daarin stonden dan afspraken die de wethouders de komende vier jaar zo goed mogelijk zouden nakomen, terwijl de raadsleden doorlopend controleerden of dat daadwerkelijk gebeurde. Spoiler-alert, zeg je? Nogal ja, en slaapverwekkend voorspelbaar.
Bij het opnieuw inrichten van de democratie werd in Raalte gekozen voor twee klassieke elementen: de zoektocht naar verbinding, want voor je het weet gaan alle acht partijen constant hun eigen mening zitten vormen, en, goddank, bestuurlijke vernieuwing, want dat succes dan gegarandeerd is weet iedere zichzelf respecterende gemeenteraad. Zo gezegd, zo gedaan, en het allerliefst maak je de inrichting dan af met een lekker maffe eye-catcher, maar vaak sta je dan in de winkel toch ineens te denken: past dit wel bij mij? Dan moet je gewoon durven, juist dan. En of de gemeenteraad durfde. Wat het was? Nou, strikt genomen nog wel een akkoord, maar totaal niet zoals je gewend bent. Eigenlijk kun je het nergens mee vergelijken, zo staat op de site van de gemeente.
Op dat moment weet je het als pasgekozen gemeenteraadslid alvast zeker: we gaan echt heel lekker met de bestuurlijke vernieuwing. Logisch dus, dat maar liefst zes partijen direct tekenden, waarmee ook de zoektocht naar verbinding succesvol werd afgerond. Moet je nagaan: we zijn nog niet begonnen, of de belangrijkste doelen zijn al gehaald. Mooi op tijd klaar, mag het een keer? Nee dus, je moest als raadslid de hele vier jaar blijven zitten om te controleren, maar het fijne aan dit nieuwe akkoord was dat je tegelijkertijd hartelijk kon speculeren waarop precies. Je hoeft je dus nooit meer te vervelen, en bovendien kunnen de wethouders nu ook lekker hun gang gaan.
Wie kritisch terugkijkt, moet concluderen dat de nieuwe democratie vanaf de start een doorslaand succesverhaal was, maar GroenLinks en Den Daas boven de pet ging, wat te verwachten viel. Raalte kreeg dus minder verbinding dan mogelijk, en dat is spijtig. GroenLinks blijft een partij voor radicale randfiguren, en Den Daas, al jaren een notoire opportunist, werd zo mogelijk nóg onhandelbaarder, en is inmiddels niet meer te onderscheiden van een losgeslagen brutale aap. Hoewel de eenheid en verbinding in de nieuwe democratie van Raalte dus ontegenzeggelijk werd ondermijnd, kon niets een ongekend succes verhinderen. Op een schoonheidsfoutje links of rechts na, en wat te verwaarlozen gesteggel over een oude boerderij, zijn er eigenlijk nauwelijks verbeterpunten aan te wijzen. Goed, het groenonderhoud werd door de gemeente een aantal jaren uit het oog verloren, maar daar stond zoals gezegd wel lekker veel bestuurlijke vernieuwing tegenover.
De omvang van de politieke prestaties werd eigenlijk pas deze campagne echt goed zichtbaar. Je hoeft maar een verkiezingsprogramma open te slaan of het regent behaalde resultaten. En jemig, wat bleek bovendien: in Raalte staat de burgemeester niet langer moederziel alleen boven de partijen, maar krijgt daar gezelschap van de GemeenteBelangen. Dat betekent dat kostbare tijd, die eerst in de standpunten ging zitten, niet langer verloren gaat. Die energie kan nu worden gestoken in allerlei zaken die voor een grootste partij pas écht belangrijk zijn. De overige partijen hebben nog geen afscheid kunnen nemen van de eigen standpunten, maar we lijken te zijn gestopt met dat constante vergelijken van de inhoud, waardoor vorige campagnes nog zo lelijk ontsierd werden. Nog meer interessant nieuws: de kandidatenlijsten van VVD en BurgerBelangen overstijgen het totaal aantal zetels in de gemeenteraad. Dit lijkt erop te wijzen dat beide partijen aansturen op een
raadsperiode met nog veel meer bestuurlijke vernieuwing, leuk! De eenheid en de verbinding lijken bovendien sterker dan ooit, want van inhoudelijke kritiek moet geen lijsttrekker nog iets hebben.
Er gebeurt dus van alles in Raalte, en ook na de campagne zal de nieuwe democratie heerlijk verfrissend blijven werken. De partijen gaan er lekker blanco in, maar dat zal enkele partijen niet verhinderen een akkoord te tekenen. Hoe de partijen zich tegen die tijd zullen opstellen, is nu nog voor niemand te voorspellen, want men houdt de kaarten deze campagne eens de borst. Wel zo fijn, want een stuk minder voorspelbaar. Nou, dan zal dat akkoord dus een bepaalde inhoud krijgen, maar hoe en wat precies? Tegen die tijd een paar wethouders erbij, terwijl de eenheid en verbinding blijven verbeteren, en daarna is eigenlijk niets nog onmogelijk.
De zes partijen die in Raalte samen werk hebben gemaakt van de nieuwe democratie, en hiermee gedurende heel de campagne onverminderd mee zijn doorgegaan, hoeven echt niet bescheiden te zijn over hetgeen ze gepresteerd hebben. Het stemmen van volgende week zal voor veel mensen in Raalte hopeloos ouderwets voelen, en vormt welbeschouwd inderdaad een onnodige herinnering aan een pikzwarte periode en een systeem waarin, walgelijk maar waar, de oude democratie werkelijkheid was. Was dat erg? Hemellief, er waren allerlei mensen die wisten hoe of wat, er waren standpunten, argumenten vragen en voorstellen in de raad, GroenLinks en Den Daas die ongehinderd hun gang meenden te kun,nen gaan. Niet getreurd mensen, kop op, we kunnen volgende week eensgezind de laatste stap voorwaarts zetten, dus laten we de kandidaten van GemeenteBelangen, CDA, VVD, BurgerBelangen, D66 en PvdA nog één keer op ons allervriendelijkst aankijken.
In nederige dankbaarheid verblijf ik,
Uw dorpsgenoot Thijs Poelhekke