Ik stond vanmorgen in een bakkerszaak waar ze de airco zo koud hadden staan dat ik de bibbers kreeg. De bakker vond het ook wel wat koud, zelfs voor zijn slagroomtaarten was dat ondermaats. “En dan te bedenken dat zo’n airco het coronavirus van een zieke klant ook nog eens extra door de winkel jaagt,” zei ik. “O ja? Is dat zo?” vroeg de bakker zich af.
Dit stuk gaat over racisme en niet over corona. Maar ik vond het voorbeeld toch passend. Volgens mij is de relatie tussen airco’s en coronadoden in verpleeghuizen groot. Een ander heeft er nog nooit over gehoord. Precies dat verschil in verdiepende en verbredende kennis tussen de een en de ander ligt volgens mij ten grondslag aan de discussie die we nu voeren over racisme.
We hebben altijd geleerd dat we goede handelaren waren en dat ons dat de Gouden Eeuw gebracht heeft. Dat nu zo langzamerhand doorsijpelt dat we de grootste slavendrijvers van de wereld waren is ingewikkeld. Welk verleden herdenken we eigenlijk op 4 mei?
Je snapt het pas als je het ziet! Als je als bakker niet weet dat de airco corona verspreidt, ben je verrast als je daar voor het eerst over hoort. Als je een rivier mensenrechten geeft ga je heel anders nadenken over die rivier. Al je je afvraagt of een ree de weg oversteekt of dat jij door zijn bos rijdt, denk je heel anders na over van wie de weg is. Als een zwarte man voor het oog van de wereld door een witte agent vermoord wordt ga je anders over racisme denken. Vorig jaar zei de politie nog dat ze niet etnisch profileert. Nu geven ze het gewoon toe.
Veranderingen gaan stapsgewijs. Eerst zijn mensen verbaasd, dan schieten ze in de weerstand, maar ze verdiepen zich wel in de materie en dan volgt vanzelf een keer de acceptatie. Die stappen gaan vanzelf, als ze maar aangeslingerd blijven worden.
De Zwarte Pieten-discussie verschuift van weerstand naar verdieping: luisteren naar mensen die aan de andere kant staan. Zelf was ik ooit Zwarte Piet. Daar schaam ik me helemaal niet voor. Maar als ik me nu weer die rol zou aanmeten, zou ik mezelf een racist vinden, omdat ik inmiddels ervaren heb hoe je daarmee andere mensen krenkt. Als je dat per ongeluk doet is het je niet aan te rekenen. Maar doe je het bewust, dan wel. Vind ik.
Als we in Salland komende november weer Zwarte Pieten in de straat hebben lopen betekent dat wat mij betreft dat de stumperds zich nog niet genoeg verdiept hebben. Of dat het racisten zijn. Volksvertegenwoordigers die dat gesubsidieerd hebben, vind ik dan inmiddels wél racist. Want die maken vanuit hun positie een bewuste keus.
Het bericht Harrie Kiekebosch: Subsidie op Zwarte Piet is vanaf nu racisme verscheen eerst op Opinie in Salland.